HAGB Kararı Nedir?
Mahkeme veya hakim delillerin ortaya atıldığı ve sonuçlandığı daha sonrasında başkaca bir delile veya tartışmaya gerek duymadığı zamanda sanığa son sözü vererek duruşmaya son verir. Akabinde hükmün açıklanması kısmına geçilir. Hükmün tefhimi ile sanığın yüzüne hakkındaki karar kanunda belirtilen ayrıntıları içererek açıklanır. HAGB durumunda mahkeme veya hakim hükmün açıklanmasından geri durur. Sanığın yüzüne aldığı ceza okunmaz. HAGB kararı halinde sanık belli bir süre denetimde kalarak aldığı cezanın sonuçlarına katlanmak zorunda kalmaz. Nitekim sonuç doğuracak bir ceza yoktur. Sanık hakkında denetim süresi tatbik edilerek hiçbir hakkından mahrum bırakılmadan davası beklemeye alınır. Adeta sebep olduğu suçtan ötürü bir fırsat verilir.
HAGB Şartları Nelerdir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun sanık lehine işletilebilmesi için kanunda belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Aksi halde bu kurum işletilmez ve sanık yüzüne duruşma sonu hükmün tefhimi ve eğer ceza almış ise özel hayatı, medeni durumu, iş hayatı bu durumdan etkilenerek haklarından mahrum bırakılabilir.
HAGB kararı ile ilgili şartlar şu şekilde sıralanabilir;
- Sanığa yargılama sonunda verilecek ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise,
- Sanık daha önceden hakkında kasıtlı bir suçtan dolayı mahkumiyet almamış olmalıdır.
- Mahkeme sanığın kişilik özellikleri ile duruşma sırasında tutum ve davranışlarını dikkate aldığında bir daha suç işlemeyeceği konusunda kanaate varmalıdır.
- Suçun oluşturduğu mağduriyet veya kamunun uğramış olduğu zarar aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle giderilmiş olması gerekmektedir.
- Son olarak sanık hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kurumunu kabul etmelidir. Mahkemenin böyle bir karar verebilmesi için sanığın rızasının alınması gerekmektedir. Sanık istemezse hakkında verilecek karar infaz edilir.
Yukarıda belirtilen şartlardan biri bile gerçekleşmemişse hagb kararı verilmesi için gereken ortam oluşmamış demektir. Mahkeme sanık hakkında verdiği cezayı yüzüne okumak suretiyle sonuç doğmasını sağlar. Sonuç olarak hagb kararı sanığın lehinedir. Haklarından herhangi birisi için bile kısıtlama gelmeden denetim süresini atlatmasıyla adli sicil kaydında herhangi bir değişiklik oluşmasını engeller.
HAGB Kararı Verilmesiyle Nasıl Bir Durum Oluşur?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesiyle sanık 5 yıllık bir denetim süresine tabi olur. 18 yaşından küçükler için bu süre 3 yıldır.
Belirtilen bu süreleri kasten bir suç işlemeden geçirirse aleyhine açılmış dava düşer. Kişi hiç suç işlememiş sayılır davadan önceki hali neyse ona döner.
Ancak sanık denetim süresi içinde kasten bir suç işler ve yükümlülüklerine aykırı davranırsa hakim verdiği cezayı tatbik eder ve hükmün açıklanmasına karar verir. Cezası aynen ne ise o tatbik edilir, bu nedenle seçenek yaptırımlara veyahut erteleme gibi bir durum oluşmaz. Sanığın ikinci suçtan dolayı aldığı ceza kesinleşmiş olmalıdır. Yargıtay ikinci suçtan dolayı aldığı ceza kesinleşmeden hagb kararının sebep olduğu cezanın okunmasını hukuka aykırı bularak bozmuştur. (YCGK – 2008/25 karar, Y15CD- 2012/45113 karar).
Denetim süresi içinde sanık kasten yeni bir suç işlemez ancak denetim yükümlülüklerine aykırı davranırsa hakim hükmün açıklanmasına karar verir. Ancak mahkeme sadece yükümlülüklere aykırı davranan sanık hakkında aldığı cezanın yarısının infaz edilmesini, cezanın seçenek yaptırımlara çevrilmesini ertelenmesine veya başkaca yeni ceza tatbik edilmesine karar verebilir.
Ek olarak belirtmeyiz ki;
28.06.2014 tarihinden önce işlenen suçlarda birden fazla hagb kararı verilebiliyorken belirtilen tarihten sonra birden fazla hagb kararı verilebilmesi kanunen mümkün değildir.
HAGB KARARINA KARŞI İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı , kararın tebliğ edilmesinden veya öğrenilmesinden 7 gün içinde itiraz edilebilir. Hagb kararına karşı istinaf veya temyiz yoluna gidilemez.
Kararı veren mahkemeye bir dilekçe yoluyla başvurulur. Mahkeme eğer itirazı yerinde bulursa kendi verdiği kararı düzeltebilir. Ancak halen daha kendi verdiği karar üzerinde bir değişiklik oluşmazsa ilgili mahkemeye tevdii eder.
İlgili mahkemeler şu şekilde belirlenir;
- Kararı veren mahkeme asliye ceza mahkemesi ise o yer adliyesindeki Ağır Ceza Mahkemesidir. Eğer o yer adliyesinde ağır ceza mahkemesi yok ise en yakın yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesi itirazı incelemeye yetkilidir.
- Kararı veren mahkeme ağır ceza mahkemesi ise sırasıyla gelen ağır ceza mahkemesi yetkili olacaktır.
İtiraz edilen kararı yetkili mahkeme hem esas hem şekil yönünden inceleyecektir.
Eğer sanık Hagb kararına karşı 7 gün içinde itiraz etmez ise karar kesinleşmiş olacaktır. Bununla beraber itiraz edilmiş ancak mahkeme tarafından itiraz yerinde görülmez ise reddedilir ve yine önceki mahkeme kararı kesinleşmiş olacaktır. Kararın kesinleşmesiyle denetim sürelerinin işleyemeye başlayacak olması unutulmamalıdır.
HAGB İTİRAZ HALİNDE ALEYHE BOZMA YASAĞI NEDİR?
Hagb kararına itiraz edildiğinde sanık aleyhine bozma yapılamayacağı Yargıtay kararlarıyla sabittir.
HAGB KARARI KİŞİNİN ADLİ SİCİL KAYDINA NE GİBİ BİR ETKİSİ OLUR?
Mahkemenin vermiş olduğu hagb kararı kişinin adli sicil kaydında gözükmez. Hagb kararları bu hükümlere özgülenen bir arşive kaydolur.
